Het Gambiaanse leven

Bijna dagelijks zijn er hier nieuwe dingen te beleven of dat mij weer iets opvalt. Zo ging ik afgelopen week om 7 uur ’s ochtends op de fiets naar Brikama. Ik wilde ervaren hoe deze stad mét haar mensen ontwaakte. Er was al veel beweging van mensen met hun koop- en verkoopwaar. Er komen grossiers met kruiwagens en de marktvrouwen kopen kleinere porties, dat in een emmer of wasteil past en gaan daarmee op de markt staan. Dit kan zeep of wasmiddel zijn, bezems, veelal zijn het groenten en fruit wat er verhandeld wordt. Op de markt worden er veel kleine porties gekocht, omdat de mensen niet veel te besteden hebben: 2 teentjes knoflook, een klein zakje zwarte peper, 3 tomaten of 1 komkommer of een aardappel . Erg kleine bedragen zijn er mee gemoeid. Daarin kun je zien dat de mensen erg moeten uitkijken en spaarzaam zijn met hun geld. Zo betaal je voor 4 kleine tomaten 10 Dalasi (20 eurocent) of een vis voor 5 dalasi (10 eurocent). Ook wordt er veel tweedehands kleren verkocht op de markt. Nieuwe kleren zie je hier in Brikama nauwelijks of het moeten de traditionele Afrikaanse jurken zijn. Ook zie je hier veel mensen die Europese t-shirts met opdruk dragen of met een print van een stichting. Zo zag ik pas een tapalapa verkoper met een t-shirt van de Pieter Zandschoolt in Kampen. Hij had er zelf vast geen flauw idee van dat het t-shirt uit mijn ‘homecity’ kwam.

Ik vind het tof om met de fiets Brikama in te fietsen. In die ene kilometer van mijn huis naar Brikama is er al veel te zien of mensen roepen me (ons) toe. Mocht ik al ’s een mindere dag hebben, dan vrolijk ik gauw op door het horen van mijn naam Mariama. Dichterbij de stad is het op het spitsuur een drukte van jewelste, allemaal busjes en mensen die ’s ochtends naar de markt of werk en eind van de middag weer naar huis gaan, vrouwen met hun overige koopwaar of lege bakken op hun hoofd, mannen op fietsen met ik-weet-niet-hoeveel op de bagagedrager, bushtaxi’s met veel bagage en soms bedden of een geit op het dak van hun busje. Veel mensen nemen de bushtaxi. Die zijn betaalbaar (20 eurocent voor ongeveer 10 km) Dit zijn personenbusjes die als een soort lijndienst functioneren, maar wel om de paar minuten langsrijden. Vaste bustijden kennen ze hier niet. De busjes zien er soms redelijk uit, vaak zijn ze oud en is de bekleding gescheurd en staan nogal eens aan de kant van de weg met pech. Wanneer we naar Senegambia gaan (zo’n 15 km) om te internetten, nemen we meestal een bushtaxi en moeten dan 2 keer overstappen. Soms liften we een gedeelte, dat is hier ook goed te doen en het levert af en toe interessante contacten op.

In m’n stage ga ik af en toe bij (inmiddels) bekenden langs, soms ook bij nieuwe mensen of ik ontmoet mensen op mijn weg naar Brikama. Intussen heb ik enkele gesprekken gehad met father Gomez en Metsje Krol . Metsje is vorige week teruggekomen uit Nederland. We hebben de puntjes op de ‘i’ gezet. Metsje kent father Gomez goed en samen zijn we tot een werkbare Invulling gekomen voor de komende maanden. Ik zal met de ‘women group’ meedoen van de kerk, die geleid wordt door de ‘Sisters’ (nonnen) met o.a. workshops in zeep maken en ‘tie en die’ (een soort batikken), ik ga een aantal vrouwen regelmatig bezoeken om relaties mee op te bouwen. Deze vrouwen ga ik in januari interviewen voor m’n eindonderzoek over de kracht van vrouwen in The Gambia en de rol van religie erin. Ook houd ik de contacten warm met het Department of Community Development. Misschien kan ik in de komende maanden iets voor hen betekenen. Van hen heb ik ook nuttige documenten ontvangen over bekrachtiging van vrouwen en gelijkwaardigheid van man/vrouw. Deze kan ik gebruiken voor m’n stage en eindonderzoek. Ernaast blijf ik ook gewoon exposure doen en sta open voor wat er op m’n pad komt. Ik zal in januari enkele lessen aan de studenten van het Gambia college geven over mijn ervaringen met de presentie hier in Gambia en vanaf volgende week zal ik een paar lessen Christianity van father Gomez volgen om het niveau en de manier van lesgeven hier te ervaren.

In contact komen met vrouwen vind ik lastiger dan met mannen, die ik hier opener en meer toegankelijker vind dan de vrouwen. Wanneer ik de vrouwen wat beter leer kennen, gaat dat waarschijnlijk wel beter. Ik ga het in ieder geval ervaren de komende weken. Het ligt waarschijnlijk ook aan de patriarchale cultuur waar de mannen het meer voor het zeggen hebben en vrouwen ‘moeten’ volgen en hun man gehoorzaam zijn. Deze week waren we bij een achterbuurman uitgenodigd om het Islamitisch nieuwjaar te vieren. Hij zat met ons 3 meiden om een tafeltje buiten te eten (met de maan als licht, omdat de elektriciteit het weer eens niet deed) en z’n vrouw en ook z’n familie waren er helemaal niet bij, maar zaten ergens anders op de compound, terwijl we dachten dat er gezamenlijk nieuwjaar gevierd ging worden . Vond ik toch wel raar en heb gevraagd of zij er ook niet konden bijzitten. Dat gebeurde toen wel.

Father Gomez was ook de leider in de organisatie van de inwijding van de nieuwe priester. Dit was afgelopen weekend een groot spektakel. Ik hielp mee met de voorbereidingen. Eerst op het terrein van de kerk, waar 2 koeien geslacht werden (wat een vlees komt eraf). Mijn helpen resulteerde in 3 emmertjes water halen. De rest van de tijd heb ik gezeten en toegekeken. Erna kwam ik op het terrein van de RK-school waar het feest gevierd werd. Daar heb ik nog wat geholpen met eten bereiden. Het leken wel de vleespotten van Egypte. Ik moest even terugdenken aan de intrede van onze nieuwe dominee in De Bron in IJsselmuiden tijdens de startdienst van het nieuwe kerkelijk jaar dit najaar. Zo zie je maar dat er veel verschillende tradities bestaan. Bij de ordinantie hier in Brikama werden er tussen 2000 en 3000 mensen verwacht en het feest begon zaterdagmiddag 4 uur met de inwijdingsdienst die zo’n 3 ½ uur duurde en was zondagmiddag afgelopen na het eten en na weer een dienst van 3 1/3 uur in een tent in de brandende zon. Ik kon m’n ogen niet meer openhouden en dat is te zien op de foto op Facebook……. Naast de diensten, die werden opgeluisterd met traditionele dans, werd er ook eten geserveerd en bleven mensen van ver slapen. Zondagmiddag na de dienst kwam ik Joseph tegen (gelukkig toch een bekende tussen alle gekleurde mensen). Met hem heb ik gegeten op het terrein.

Bij Joseph thuis hebben Yannick en ik vrijdagmorgen geholpen pinda’s te oogsten. Bij ons in Nederland vinden we pinda’s in het schap van de supermarkt; in Brikama veelal langs de kant van de weg door vrouwen en meisjes die het pindablad met een berg pinda’s op hun hoofd dragen. Ik wilde wel eens weten hoe de pinda’s groeien en wat ermee gedaan werd. Het is een plant die op richels staat en lijkt wel op een aardappelplant. Onder de grond groeien de pinda’s aan de wortels. Yannick heeft Joseph nog meegeholpen met het steken van de plant; ik mocht de pinda’s van de plant trekken en verzamelen.

Ik kan nog van alles vertellen,… over m’n tuintje hierachter met pompoenen en zonnebloemen die dagelijks 2 x bewaterd moet worden, over de dagelijkse warmte van soms 35 graden, over de bijna volle maan vanavond, over het contact met een overbuurman, die een prachtig schilderij voor mij gemaakt heeft, over de vrienden van Lisa en Sharon die vandaag zijn aangekomen en wat voor hen erg spannend was, over de presidentiële escortes, over de lunch aan het strand etc. etc. dit is misschien voor een volgende keer. ….

foto's zijn weer via Facebook te zien. ingridvandeberg.161

Hartelijke groeten voor nu, Mariama